Hopen is een werkwoord

 Het wordt meer en meer duidelijk dat de wereld een transitieperiode doormaakt. Het zorgt bij vele mensen voor gevoelens van onzekerheid vertwijfeling en angst.

Gelukkig staan er ook mensen op die oproepen is om de hoop niet te verliezen. Hopen is een werkwoord is een uitspraak van Greta Thurnberg en zij is in goed gezelschap.

Ook de beroemde antropologe Jane Goodal reist op hoge leeftijd de wereld rond om een boodschap van hoop te geven en dat actie hoe bescheiden ook wel degelijk het verschil kan maken. ‘Think local, act local.’ Dat kan tellen als uitspraak.

Veel mensen denken dat het weinig zin heeft om actie te voeren omdat je als individu de wereld niet kunt veranderen.

In zijn gedicht, ‘de weg naar hoop’ verwoorde Vaclav Havel het zo:

Hoop is ergens voor werken omdat het goed is, ·niet omdat het kans van slagen heeft. Hoop is niet hetzelfde als optimisme evenmin de overtuiging dat iets goed zal aflopen. Wel de zekerheid dat iets zinvol is afgezien van de afloop, ·het resultaat.

Ook de Vietnamese oorlogsveteraan die met een bord voor het witte huis stond kreeg dezelfde vraag. ‘Je gaat met deze actie de wereld toch niet veranderen? Misschien niet, maar ik kan wel beletten dat de wereld mij veranderd, antwoorde hij.’

‘Wie goed doet, goed ontmoet zegt het spreekwoord. Er is als individu steeds een keuze. Je kan constructief zijn of destructief zijn.

Was het niet Martin Luther King die zei: ’Het is altijd het juiste moment om het goede te doen,’ of nog ‘Uiteindelijk zullen we niet de woorden van onze vijanden herinneren, maar het zwijgen van onze vrienden.’

Mag ik twee suggesties geven?

1. Ga met de ander om zoals je zelf behandeld wilt worden. Aangezien de perfectie een sprookje is, kom je automatisch op een houding van mededogen naar jezelf en de andere. Je zal zien, iedereen wordt daar beter van. Staat mijlen ver van de houding ‘eigen belang eerst’.

2. Ga stemmen. Niet veel moeite maar kan wel degelijk het verschil maken. Ik wil het aantal gemeenteraadsleden niet de kost geven die met één stem verschil verkozen zijn. Voor het algemeen stemrecht zijn mensen gestorven. Als we kijken waar de meeste conflicten in de wereld zijn dan is dat in landen waar dictaturen, totalitaire regimes, uit de hand gelopen nationalisme, de democratie buitenspel hebben gezet. Dus neem je verantwoordelijkheid en ga stemmen. En denk na over je stem. Stemmen op extreem rechts bemoeilijkt in hoge mate de regeringsvorming en kan leiden tot chaos en ondermijning van de democratie. De geschiedenis heeft ons geleerd dat dit een voedingsbodem is voor gevaarlijk populisme en extreem rechts, met alle gevolgen van dien. Besef dat een afgesloten compromis waar iedereen een beetje gelukkig en ongelukkig mee is, honderd maal beter is dan een dictatoriale maatregel die geen tegenspraak duld.

Liefde is een werkwoord was de titel van de bestseller van Alfons Vansteenwegen.

Hopen is dat ook.

Nu hoor je het eens van een ander

Het was een opmerkelijk citaat dat de Standaard overnam van La Libre: ‘Het neoliberale kapitalisme is niet meer te verzoenen met de klimaatuitdagingen.’

Aan het woord is geen groene of een zogenaamd woke idealist, maar wel Ex –ceo van Degroof Petercam en gewezen kabinetschef van Didier Reynders, Bruno Colmant die pleit voor een groter ingrijpen van de staat en geeft toe dat hij zich vergist heeft door economie en ecologie jarenlang los van elkaar te zien.

De klimaatverstoring en de groeiende ongelijkheid zijn twee zéér belangrijke uitdagingen van deze tijd.

Net nu we meer staat nodig hebben is er een derde uitdaging die bewust te weinig daglicht mag zien is, het bestrijden en benoemen van de aan de gang zijnde systematische ondermijning van de staat en in het verlengde de democratie en de politiek. Het is een beproefd recept, in het afgeven op staat en zijn vertegenwoordigers hebben extremisten en populisten hun zondebok gevonden. Hun doel is geen beter beleid te voeren maar op een autoritaire wijze de macht te grijpen. De media dienen zich dan ook ernstig te beraden om zich niet te laten gebruiken door mee te gaan met deze mainstream.

Ome Rik nodigt de lezer uit om een oud verhaal te lezen over het belang van de staat :

De verrijzenis van Vadertje Staat

Niemand had het ooit voor mogelijk gehouden.

Al eeuwen deed Vadertje Staat zijn werk zonder één dag verstek te laten gaan. Wie had dat kunnen denken dat Vadertje Staat op een morgen zijn bed niet meer wilde uitkomen. Bezoek was niet welkom. Zelf voor zijn geliefde minister van Begroting bleef de deur gesloten.

Hoe was het zover kunnen komen?

De laatste jaren leek Vadertje Staat niets goed meer te kunnen doen. Het was altijd iets. Bij het aanleggen van nieuwe wegen bijvoorbeeld volgde er gegarandeerd een klaagzang. Ofwel waren de wegen te smal ofwel werden de wegen te breed gevonden. Het was of de duivel ermee gemoeid was, steeds opnieuw werd er geprotesteerd. Een deel van het volk wilden hun belastingen niet meer betalen omdat ze vonden dat ministers teveel verdienden. Steeds meer mensen lapten alle regels aan hun laars. Waar vroeger de soldaten van de Schout met ontzag werden behandeld, werden ze nu zowaar uitgelachen, nooit gezien en Vadertje Staat zag het met lede ogen aan. Kwade tongen gingen zover te beweren dat Vadertje Staat zelf het weer bepaalde. En dat hij zo zowel verantwoordelijk was voor langdurige droogte of voor de overstromingen die het land soms teisterden. Vadertje Staat ontkende in alle toonaarden maar het mocht niet baten. In de kroegen kon er geen goed woord meer gezegd worden over Vadertje Staat. Toen zelf het groot en gratis Nationaal Nieuwjaars vuurwerk, de trots van Vadertje Staat, werd weggehoond brak de veer. Het gevolg liet zich raden, Vader Staat werd ziek en sloot zich op in zijn kamer.

Afhankelijk tilde de bevolking er niet zo zwaar aan. Het zou allemaal niet zo’n vaart nemen, maar dat was buiten de waard gerekend. Als Vadertje Staat niet meer werkte betekende dat ook dat de lonen niet meer uitbetaald werden. Na een paar maanden gaven de soldaten van de Schout er de brui aan en ook de huurlingen van het leger van de Koning gingen hun geluk in een ander land zoeken. De gevolgen lieten zich raden. Roversbenden kwamen uit hun schuilplaatsen en maakten de wegen onveilig en reizen werd een hachelijke onderneming. Plunderingen werden schering en inslag. Ook de bewaking van de grenzen liet te wensen over en het koninkrijk dreigde zo een gemakkelijke prooi te worden voor een inval van vreemde heersers. Scholen gingen dicht en weeshuizen moesten sluiten. Steeds meer mensen werden veroordeeld tot de bedelstaf. Toen ook de watervoorziening dreigde stil te vallen was de maat vol.

Afgevaardigden van alle gilden van het land, van de kleermakers tot de beenhouwers, allen smeekten bij Vadertje Staat om terug aan het werk te gaan. Tevergeefs. Ten einde raad stroomde het volk toe en hielden dag en nacht een wake onder het raam van de slaapkamer van Vadertje Staat. Het volk was tot inkeer gekomen dat ze allemaal zonen en dochters waren van Vadertje Staat en dat hij onmisbaar was. De Raad der Wijzen stelde aan de Koning voor om de dag dat Vadertje Staat terug aan het werk zou gaan uit te roepen tot Nationale Feestdag. Elk jaar opnieuw zou Vadertje Staat in de bloemen gezet worden voor zijn tomeloze inzet. Zo geschiedde.

Toen Vadertje Staat het nieuws op zijn sterfbed vernam toverde er zich een glimlach over zijn gelaat. Hij zag dat het goed was en sprong snel uit het bed en ging als de weerwind opnieuw aan de slag.

Het volk juichte: ‘Lang leve Vadertje Staat’ en sloeg aan het feesten de ganse dag lang.

Doorheen de geschiedenis kreeg de Nationale Feestdag ter ere van Vadertje Staat een naam:

Vaderdag!

Vooruit Ecolo’s en verlos ons van het kwade

De koude oorlog is meer dan ooit terug.

Het zogenaamde ‘Vrije westen’ met zijn kapitalistische model en het zogenaamde ‘Oostblok’ met zijn communistisch model staan lijnrecht tegenover mekaar. Beiden modellen hebben fundamentele tekortkomingen. Het kapitalistisch systeem houdt te weinig rekening met de draagkracht van mens en planeet en het winstmodel doet de ongelijkheid alleen maar toenemen. Het communisme geeft geen garantie tot een menswaardig inkomen en gaat ten koste van individuele vrijheden en ontaard vaak in een dictatoriaal systeem.

Tot op heden is er geen maatschappijmodel gevonden die beide werelden kan verzoenen.

Hoogtijd om het ecologisch model in te voeren om zo een derde weg te bewandelen.

Het ecologisch model gaat uit dat alles met elkaar verbonden is. Een kwalitatief leven staat voorop rekening houdend met de draagkracht van de planeet. Als we gaan voor een kwalitatief leven dan dienen we in eerste instantie een economisch model in te voeren dat in dienst staat van de mens. Niet het maken van winst en ongebreidelde groei staat centraal, maar het welzijn van de mens. Het kan dan ook niet anders dat de groeiende ongelijkheid en wereldwijde armoede een eerste prioriteit is. De vrije markteconomie kan behouden blijven maar dient zich aan strikte regels te houden bepaald door de overheid. Winsten gaan slechts geplafonneerd naar de aandeelouders, het overige deel dient om de welvaartgarantie of nog beter een basisinkomen te financieren. Herverdeling kan via een structurele fiscale hervorming maar je kan ook verder gaan.

Waarom zou men niet een maximum inkomen bepalen naast een minimum inkomen? Dit zou dan kunnen liggen rond de 6000 euro netto per persoon, om en bij driemaal het gemiddeld actuele inkomen van de Belg.

Als we uitgaan van de wensdroom van een kwalitatief leven is de tweede prioriteit het aanpakken van de klimaatcrisis. Jammer voor de conservatieven maar een transitie naar een meer duurzame samenleving en het vrijwaren van de biodiversiteit is noodzakelijk willen we humanitaire rampen zoals stijgende armoede en klimaatvluchtelingen vermijden. Deze transitie kan wel degelijk op een rechtvaardige manier gebeuren als het gekoppeld wordt aan de strijd tegen de ongelijkheid.

Een kwalitatief leven garandeert de vrije meningsuiting en ziet cultuur als een essentieel onderdeel van menselijke ontplooiing.

Ecolo’s zijn per definitie wereldburgers, we zijn met mekaar verbonden ongeacht ras en nationaliteit. Wat zou bijvoorbeeld het westen zijn zonder de grondstoffen van het zuiden?

Wat we niet leren uit de geschiedenis is dat nationalisme en het eigen ras voorop stellen steeds bron van conflict en oorlog is geweest. Terechte culturele ontvoogding mag niet ontaarden in het- wij zij denken - van het nationalisme.

Komen we naadloos bij de laatste prioriteit, het vermijden van oorlog als oplossing van conflict. De oorlogen in Syrië, Oekraïne, Yemen en ga zomaar door, tonen aan dat oorlog het slechte van de mens naar boven haalt. Ontmenselijking neemt door oorlog hallucinante vormen aan. Immens lijden maakt dat er alleen maar verliezers zijn. Om oorlog te vermijden dienen de Verenigde Naties hervormd te worden. Het vetosysteem van de grootmachten moet op de schop. De Verenigde Naties dienen opnieuw een autoritair mandaat van scheidsrechter te krijgen. De Verenigde Naties moeten daartoe beschikken over een zeer uitgebreide vredesmacht zoals voorzien in het handvest, maar nooit is uitgevoerd. De Verenigde Naties dienen werk te maken van ontwapening, in eerste instantie van de kernwapens, om zo te werken aan de wereldvrede. Het ecologisch model staat los van partijpolitiek, het is een zaak van iedereen ten bate van iedereen.

Vooruit Ecolo’s en verlos ons van het kwade.

En geef ons hoop in bange dagen.

Moet er nog geld zijn?

Tijdens een historische speech kondigde bondskanselier Olaf Scholz een investering van 100 miljard aan in het Duitse leger naar aanleiding van de inval in Oekraïne. Uit een speciaal fonds zoals men zegt.

Deze column gaat niet over de zin of onzin van deze maatregel dat is onderwerp van een ander debat.

Ome Rik staat er wel van te kijken dat er plots uit het niets zo’n gigantisch bedrag beschikbaar kan zijn. Zeker als je weet dat de coronacrisis reeds miljarden euro’s heeft gekost. Het doet me toch de wenkbrauwen fronsen.

Zelfs al zijn het investeringen die buiten de begroting kunnen geboekt worden dan nog blijft de vraag waarom men deze procedure niet voor het opvangen van andere noden gebruikt heeft. Zo is 100 miljard euro toevallig ook het bedrag dat de rijke landen hadden beloofd aan de derde wereld landen ter bestrijding van de corona epidemie. Tot op de dag van vandaag is het beoogde bedrag nog niet ingezameld.

Je zou kunnen verwachten dat dergelijke bedragen pas kunnen opgehoest worden als er een grondige herverdeling van de middelen aan vooraf is gegaan. Niets van dit alles.

Wie weet hoeveel geld er zou zijn als men echt werk zou maken van een eerlijke herverdeling?

Armoedebestrijding kan bijvoorbeeld best nog wat geld gebruiken. Als het basisinkomen ter sprake komt om de armoede structureel op te lossen wordt er in alle toonaarden geroepen dat dit model te duur en onbetaalbaar is. Al tientallen jaren wordt geijverd voor het garanderen van een menswaardig inkomen. Van bestaanszekerheid tot een welvaartgarantie, aan mogelijke modellen geen gebrek.

Maar ja, daar er is geen geld voor.

De kinderarmoede blijft stijgen.

Maar ja, daar is geen geld voor.

Laten we wereldwijd een nieuw speciaal fonds oprichten waarmee de twee uitdagingen van deze tijd-de armoede en de klimaatcrisis-worden aangepakt.

Mede te financieren door te ijveren voor wereldwijde ontwapening.

Het geld spel bij uitstek-Monopoly-kan ons inspireren.

Een nieuw speciaal fonds genaamd:

Het algemeen fonds!

Vadertje Staat is ziek

Niemand had het ooit voor mogelijk gehouden.

Al eeuwen deed Vadertje Staat zijn werk zonder één dag verstek te laten gaan. Wie had dat kunnen denken dat Vadertje Staat op een morgen zijn bed niet meer wilde uitkomen. Bezoek was niet welkom. Zelf voor zijn geliefde minister van Begroting bleef de deur gesloten.

Hoe was het zover kunnen komen? De laatste jaren leek Vadertje Staat niets goed meer te kunnen doen. Het was altijd iets. Bij het aanleggen van nieuwe wegen bijvoorbeeld volgde er gegarandeerd een klaagzang. Ofwel waren de wegen te smal ofwel werden de wegen te breed gevonden. Het was of de duivel ermee gemoeid was, steeds opnieuw werd er geprotesteerd. Een deel van het volk wilden hun belastingen niet meer betalen omdat ze vonden dat ministers teveel verdienden. Steeds meer mensen lapten alle regels aan hun laars. Waar vroeger de soldaten van de Schout met ontzag werden behandeld, werden ze nu zowaar uitgelachen, nooit gezien en Vadertje Staat zag het met lede ogen aan.

Kwade tongen gingen zover te beweren dat Vadertje Staat zelf het weer bepaalde. En dat hij zo zowel verantwoordelijk was voor langdurige droogte of voor de overstromingen die het land soms teisterden. Vadertje Staat ontkende in alle toonaarden maar het mocht niet baten. In de kroegen kon er geen goed woord meer gezegd worden over Vadertje Staat.

Toen zelf het groot en gratis Nationaal Nieuwjaars vuurwerk, de trots van Vadertje Staat, werd weggehoond brak de veer. Het gevolg liet zich raden, Vader Staat werd ziek en sloot zich op in zijn kamer.

Afhankelijk tilde de bevolking er niet zo zwaar aan. Het zou allemaal niet zo’n vaart nemen, maar dat was buiten de waard gerekend.

Als Vadertje Staat niet meer werkte betekende dat ook dat de lonen niet meer uitbetaald werden. Na een paar maanden gaven de soldaten van de Schout er de brui aan en ook de huurlingen van het leger van de Koning gingen hun geluk in een ander land zoeken.

De gevolgen lieten zich raden.

Roversbenden kwamen uit hun schuilplaatsen en maakten de wegen onveilig en reizen werd een hachelijke onderneming. Plunderingen werden schering en inslag. Ook de bewaking van de grenzen liet te wensen over en het koninkrijk dreigde zo een gemakkelijke prooi te worden voor een inval van vreemde heersers. Scholen gingen dicht en weeshuizen moesten sluiten. Steeds meer mensen werden veroordeeld tot de bedelstaf. Toen ook de watervoorziening dreigde stil te vallen was de maat vol.

Afgevaardigden van alle gilden van het land, van de kleermakers tot de beenhouwers, allen smeekten bij Vadertje Staat om terug aan het werk te gaan. Tevergeefs. Ten einde raad stroomde het volk toe en hielden dag en nacht een wake onder het raam van de slaapkamer van Vadertje Staat. Het volk was tot inkeer gekomen dat ze allemaal zonen en dochters waren van Vadertje Staat en dat hij onmisbaar was.

De Raad der Wijzen stelde aan de Koning voor om de dag dat Vadertje Staat terug aan het werk zou gaan uit te roepen tot Nationale Feestdag. Elk jaar opnieuw zou Vadertje Staat in de bloemen gezet worden voor zijn tomeloze inzet. Zo geschiedde.

Toen Vadertje Staat het nieuws vernam toverde er zich een glimlach over zijn gelaat. Hij zag dat het goed was en sprong snel uit het bed en ging als de weerwind opnieuw aan de slag. Het volk juichte: ‘Lang leve Vadertje Staat’ en sloeg aan het feesten de ganse dag lang.

Doorheen de geschiedenis kreeg de Nationale Feestdag ter ere van Vadertje Staat een naam:

Vaderdag!