Een Haiku over de verkiezingscampagne waar het eigen Ik primeert

Een vergeten woord

Solidariteit smelt weg

Als sneeuw voor de zon

Het ene miljard is het andere niet

Het ene miljard is het andere niet Het voorstel van de partij Groen om een welvaartgarantie in te voeren, om zo structureel de armoede te bestrijden, wordt door velen als een luchtkasteel omschreven.

Eenvoudig gezegd komt het hier op neer: de uitkeringen worden verhoogd tot aan de armoedegrens. Om het verschil tussen uitkeringsgerechtigden en werkenden niet te klein te laten worden krijgen de werkenden met een laag inkomen een bonus tot het gemiddelde mediaan inkomen. Het planbureau rekende uit dat dit plan 9 miljard euro zou kosten en gekoppeld aan de andere fiscale maatrelen die de partij voorstelt, die voor meer inkomsten moeten zorgen, werd dit plan als realistisch omschreven.

Toch wordt er moord en brand geschreeuwd. Mensen zouden aangespoord worden tot inactiviteit en de sociale mobiliteit zou tot stilstand komen. Voorbijgegaan wordt aan de terugverdieneffecten en het feit dat een betere levensstandaard mensen aanzet om hun leven terug in handen te nemen. Dit blijkt uit experimenten met een beperkt basisinkomen in het buitenland. Het activeringsbeleid blijft behouden, er zal immers steeds een restgroep blijven bestaan, vaak getekend door een traumatisch verleden, die begeleiding zal blijven nodig zal hebben.

Groen zal door zich te richten op armoedebestrijding geen stemmen bijwinnen, klinkt het cynisch. Alsof stemmen winnen de enige drijfveer zou zijn om aan politiek te doen. Een partij die opkomt voor een maatschappelijk project, mag het even?

Los van dit alles is de vaststelling dat er twee maten en twee gewichten worden gehanteerd.

Neem nu het bouwen van een nieuwe kerncentrale, in het midden latend of dat dit wenselijk is of niet. In het beste scenario kost de bouw ongeveer 10 miljard en loopt de duurtijd, voorbereidingstijd inbegrepen op tot 10 jaar. Voorbeelden in het buitenland zijn allesbehalve geruststellend. De kerncentrale in het Britse Hinkly Point, kostprijs geraamd op 18 miljard euro, gaat 30 miljard kosten en zal pas in 2027 opgeleverd worden, tien jaar later als voorzien. Ook in Frankrijk en Finland loopt de kostprijs ver boven het geraamde budget. Met jaren vertraging bovendien. De miljarden die het verwerken van het radioactief afval de samenleving tientallenjaren gaat kosten komt zelden ter sprake.

Het ene miljard is het andere niet.

Neem nu het voornemen om de investeringen in defensie te laten toenemen tot 2% van het BNP. Dit gaat vele miljarden kosten, in het midden latend of dat dit wenselijk is of niet, er worden weinig vragen over gesteld. Nochtans zegt men al jaren dat er geen geld meer is.

Amerika, met een gigantische schuldenlast, blijft tientallen miljarden vinden om Oekraïne te steunen en zal dit blijven doen zolang het nodig is zegt men. Kan best, maar de armoede bestrijden, dat is andere koek.

En wie gaat dat alles betalen? Gaan de rijken, en zeker de wapenhandelaars, nog rijker worden en de armen armer? Het zou een verkiezingsthema moeten zijn.

Of is het zoals politicoloog Tim ’S Jongers zegt in zijn boek, ‘Armoede uitgelegd aan mensen met geld’: Armoede zal maar structureel opgelost worden als mensen met geld eerst naar zichzelf kijken.

Hebben we het over armoedebestrijding dan is het duidelijk:

het ene miljard is het andere niet.

Paradiso

In het interview ‘ De Palestijnse leiders hebben hun volk vooral armoede en dood gebracht’, verschenen in het weekblad van de Standaard van 6 april 2024, slaat de Nederlandse-Iraanse schrijver Kader Abdolah nagels met koppen.

‘Voor de toekomst zie ik maar één mogelijkheid: een unie tussen Israël en Palestina.

Ik heb het dan over een land waarin Israël en Palestijnen dezelfde rechten hebben. In Israël wonen nu ook al Palestijnen. De Palestijnse leiders blijven de tweestaten oplossing prediken. Het lijkt wel of ze blind zijn voor de realiteit. Want de tweestatenpoplossing is mislukt. Dat de Westelijke Jordaanoever tot Palestina behoort, is een illusie. Kijk maar naar de landkaarten. Steeds grotere delen zijn in handen gekomen van Joodse kolonisten. Steeds grotere stukken worden gecontroleerd door het Israëlische leger. Palestina is verhakkeld. Ook de Gazastrook zal niet meer van de Palestijnen zijn, maar van Israël. Dat is helaas een onomkeerbare realiteit. Het land is eigenlijk ondeelbaar. Kijk maar naar de heilige plaatsen: de Al Aqsa-moskee is al duizenden jaren een heilige plek voor de moslims en zal dat voor altijd blijven. Hetzelfde geldt voor de Klaagmuur, die ook de komende eeuwen de Joodse identiteit zal bepalen. Die twee plekken zijn voor altijd met elkaar verbonden en verbinden onvermijdelijk ook het Joodse en Palestijnse volk.’

Een naïeve wensdroom?

Terecht verwijst Kader Abdolah naar Zuid-Afrika waar Nelson Mandela het onmogelijke heeft waargemaakt, en ondanks alle pijn en woede een verzoeningsproces op gang heeft gebracht, wat vooraf ook als een naïeve wensdroom werd bestempeld.

En zeg nu zelf, wat heeft 70 jaar oorlog, of een gespannen staakt het vuren, opgebracht? Meer polarisatie, meer extremisme, meer vluchtelingen, geen perspectieven voor generaties jongeren.

‘Oorlog is altijd en overal heilloos’ zegt schrijver Elvis Peeters. Oorlog kent alleen maar verliezers.

Misschien moeten de tien geboden uit het Oude Testament van het stof gehaald worden. En met name het zesde verbod, ‘gij zult niet doodslaan’.

Het Joodse volk is tientallen jaren onderweg geweest naar wat het beloofde land werd genoemd. Groot was het verlangen naar een nieuw aardsparadijs.

Ook in de Koran is er een grote plaats voorzien voor het verlangen naar een aardsparadijs. Utopisch denken is van alle tijden. De schrijver Frederik Van Eeden probeerde reeds meer dan 100 jaar geleden een Utopia te creëren.

Wat is er mooier dan de vrede vorm te geven?

Waarom dan ook geen nieuwe natie met alles er op en eraan?

Een nieuwe vlag met een boom van het aards paradijs als symbool.

De kracht van paradoxaal denken. Van de hel naar de hemel.

Een nieuw land met een nieuwe naam:

Paradiso!

Open brief aan het Mortsels stadsbestuur

Op de gemeenteraad van 19 december 2023 verklaarde Burgemeester Broeckx dat alle specialisten- iedereen! – er over eens waren dat men met de Meerminne Campus, volgens de huidige normen, niets mee kan aanvangen en dat afbraak de enige optie is.

Hij begreep niet waarom de Groene fractie dit blijft ontkennen.

Om dat te begrijpen moeten we het geheugen van onze Burgemeester opfrissen en terug gaan in de geschiedenis nu bijna 10 jaar geleden.

Het klinkt als een verhaal van Asterix en Obelix :

Iedereen?

Nee, er was een externe deskundige, die nog meegewerkt had aan de renovatie van de Dossin Kazerne, die hier duidelijk een andere mening over had.

Met de toenmalige OCMW Fractie en enkele geïnteresseerden slaagde hij er in na een gesprek van uren ons te enthousiasmeren voor zijn ideeën.

Hij verleende gratis en vrijwillig zijn medewerking, hierbij zijn voornaamste conclusies:

Hij stelde heel duidelijk dat de huidige structuur geen pathologie of structurele problemen hebben die een afbraak zou eisen. Volgens hem was het mogelijk om studio’s of kleine appartementen te bouwen door middel van renovatie. Zo worden er oplossingen voorgesteld voor problemen die gesignaleerd werden, als zijnde: de lage plafonds, de centrale stookplaats. Wat betreft isolatie is het mogelijk te voldoen aan de normen, en zelfs verder te gaan, door onder andere aan de buitenkant te werken. De conclusie was dat renoveren een rendabel verhaal kon zijn. Je bespaart al direct de hele structuur met de fundering, samen met de opbouw van gevels en daken. Het is wel waar dat bepaalde ingrijpende werken moesten uitgevoerd worden en deze gepaard zouden gaan met een gedeeltelijk verwijderen van onderdelen, maar dit is niet te vergelijken met een volledige sloop. Daarnaast kon mits een goede keuze van afwerkingsmaterialen en in functie van de nieuwe bestemming, de kostenraming beperkt worden.

Technisch gezien was volgens de extern deskundige er dus geen enkele reden om a priori te beslissen dat het gebouw goed was om af te breken.

De externe deskundige gaf toe dat de renovatie moeilijk zou zijn maar zeker de moeite was om verder onderzocht te worden. Een garantie gaf hij niet.

De externe deskundige kreeg echter geen toelating om het gebouw te bezoeken, zelfs niet in bijzijn van een raadslid.

Op een druk bewoonde OCMW raad, bijgewoond door vele omwonenden, werd er bijna gesmeekt om in dialoog te gaan met mekaar. Bleek renovatie toch niet mogelijk, dan zou dat het draagvlak voor een noodzakelijke afbraak vergroten. Een win-win operatie dachten we in functie van het algemeen belang.

Onze vraag werd botweg afgewezen. Vermoedelijk enkel alleen omdat de vraag vanuit de oppositie werd gesteld.

Het vervolg is gekend.

Er werden mooie ambitieuze plannen gemaakt voor een nieuw welzijnshuis. Deze plannen zijn in rook opgegaan omdat ze niet voldeden aan de wettelijke verplichtingen.

Jaren en vele duizenden euro ’s zijn verloren gegaan.

De externe deskundige voorspelde lang op voorhand dat het welzijnshuis er nooit zou komen omdat het niet voldeed aan de wettelijke verplichtingen. Hij stelde bovendien dat in principe elk gebouw te renoveren is. Het hangt alleen af hoeveel geld men er wil aan besteden.

10 jaar geleden was het huidig bestuur, gesteund door diverse architecten! categoriek, de Meerminne was niet te renoveren en het Stadhuis daarentegen had geen structurele problemen.

Zonder twijfel heeft onze Burgemeester het goed voorgehad, maar ook goede mensen kunnen zich vergissen of zelfs verkeerde keuzes maken.

Wie had gedacht dat de renovatie van het Stadhuis juist de stelling van de externe deskundige zou bevestigen: ieder gebouw is te renoveren als men de prijs wenst te betalen.

De renovatie van het Stadhuis wordt nu -voorlopig- geraamd op meer dan 20 miljoen euro in plaats van de oorspronkelijke raming 13,6 miljoen euro.

Hopelijk begrijpt het Stadsbestuur de houding van de Groene fractie nu iets beter.

Wat er ook van zij, de toenmalige weigering van dialoog is een historische vergissing gebleken.

Meer samenwerking tussen meerderheid en oppositie, het blijft ook nu nog een werkpunt in het belang van de Mortselaar.

Imagine

Onlangs stelde ik aan een vooraanstaande historicus de volgende vraag: ‘Ik probeer te begrijpen hoe het kan dat een geschiedkundige tegelijkertijd ook een (Vlaams)nationalist kan zijn. Ik kan er niet bij. In mijn ogen is het nationalisme doorheen de geschiedenis een belangrijke factor in het veroorzaken van conflicten, oorlogen en polarisatie. Kunt U mij daar wat meer inzicht bijbrengen?’

Zijn antwoord komt in essentie hier op neer: Waar mensen samenleven is er iets als een gelaagde groepsidentiteit, waarin cultureel behoren een grote rol speelt. Een mens heeft nood aan een groepsidentiteit, godsdienst en de natie vormen onze identiteit als groep. Godsdienst en nationalisme hebben een mobiliserende kracht, zijn soms een zegen en vloek tegelijk. Godsdienst en natie kunnen mensen verbinden.

Maar, zo zegt hij zoals bij de godsdienstige staten kan ook de gelaïciseerde natiestaat verglijden naar polarisering en geweld. Er zal altijd een spanning zijn, wie mag er tot de natie behoren? Hoever gaat onze solidariteit? Nationalisme is een sterke kracht die tot die tot massaoorlog kan leiden, en in de meest uiterste variante kan uitlopen op genocide (bv. ex-Joegoslavië).

Nationalisme kan verder ook de democratie ondermijnen wanneer ze de interne diversiteit, het interne pluralisme, bemoeilijkt. Nationalisme kan zelfs leiden tot het opheffen van de democratie en de invoering van een éénpartijstaat (bv. nazi-Duitsland; het nazisme was een gelaïciseerde totalitaire religie).

John Lennon zong er al over in het lied Imagine:

‘Imagine there's no countries It isn't hard to do Nothing to kill or die for No religion too’

De mens heeft nood aan een groepsidentiteit begrijp ik nu beter. De Europese identiteit neemt in zijn overwegingen een belangrijke plaats in. In zijn ogen bestaat wereldsolidariteit bijna niet en er zullen altijd grenzen tussen ‘wij’ en ‘zij’ zijn, welke ook de inhumane gevolgen ervan soms kunnen zijn.

Is dat nu niet het echte probleem, dat we te weinig wereldburgers zijn?

Neem nu Afrika. Elisabeth Wathuti, de klimaatactiviste, stelt dat terwijl honderdduizenden mensen hun dorpen dienen te verlaten en zwerven op zoek naar water en vruchtbaar land, zijn de rijke aardbewoners vooral bezig met het nastreven van hun pleziertjes. Waar blijft het Marchallplan voor Afrika en de aandacht voor de vele vergeten oorlogen in dat continent en mondiaal?

De ecologisten zeggen het al langer, we hebben maar één aarde. We zijn allen aardbewoners, tot spijt wie het benijdt, verbonden met mekaar. Als we de geo-politieke machtsspelletjes nu eens overboord gooien? En de zorg voor de aarde en het welzijn van zijn inwoners voorop zouden stellen?

Geen ‘wij’ en ‘zij’ meer, maar allemaal wereldburgers!

Imagine

Column verschenen in het Zilverblad, diemaandelijks tijdschrift van Groen Plus, zomer 23