O Dierbaar Belgie

Het moet een drietal jaren geleden zijn toen ik een lezing volgde van Philippe Van Parijs, filosoof en economist, aanhanger van het utopisch denken. In een gesprek achteraf pleitte ik voor een nieuwe staatshervorming met de voornaamste bevoegdheden voor de tien provincien. 'Je wilt terug naar de middeleuwen, naar de tijd van de verenigde provincien', zei hij. 'Dat is niet realistisch, omwille van het Vlaams Nationalisme'.

Lang voor het uitkomen van het uitstekende boek van Bart Van Loo,De  Bourgondiers, gingen we terug naar 1430. 'Toch ook een vorm van utopisch denken', zei ik. De prof keek me indringend aan, even van zijn stuk gebracht.

Wat is realistisch, Wie kon in 1900 weten dat in 1969  de mens zou landen op de maan? 

Groot was dan ook  mijn verbazing toen er enkele weken geleden in De Standaard een opiniestuk verscheen van  hoogleraar Filip Reyntjens, met als titel de provincies als deelstaten. Geen tien, maar twaalf, inclusief de Duitstalige Gemeenschap en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Geen Vlaamse en Waalse gemeenschap meer. Provincies met zeer uitgebrede bevoegdheden ,meer dan de huidige deelstaten. Het federaal recht gaat voor op het provinciaal recht. Er moeten geen nieuwe structuren opgericht worden.

Wel geen Vlaanderen of Wallonie meer. Gedaan met het wij-zij verhaal. Meer dan 200 parlementariers en 15 ministers minder, wat een besparing.

Geloof of geloof het niet, dit staatsmodel kan, meer nog, het bestaat al. Het kantonnaal model in Zwitserland is er een mooi voorbeeld van. Meer kans op burgerparticipatie en basisdemocratie.Het is dat het zo moet zijn, ook daar hebben ze zelfs vier talen : Frans, Italiaans en Duits, en Reto-Romaans.

Laten we wel wezen, het regionaal model is aan het einde van zijn latijn.In 1980 klonk het nog, wat we zelf doen, doen we beter. Er was hoop, Flanders Technology, weet je nog. Nu 40 jaar later klagen we over de  bureaucratie en   overdaat aan Vlaamse regelgeving. Nu zien we dezelfde machtshonger, dezelfde particratie. Steeds meer stilstand ook. Blokkage als een bewuste strategie, wie zal het zeggen.

 Walter Zinzen schreef het onlangs : 'Nu wil onze toekomstige Vlaamse regeringsleider dat alle regeringen uit dezelfde partijen zijn samengesteld. Waarom was het federalisme dan nodig?'.

Als we Lode Wils , dokter in de geschiedenis, en notoir kenner van de Vlaamse beweging, mogen geloven is Vlaanderen pas ontstaan na 1830 als revanche van de WOI en WOII collobarateurs. Het graafschap Vlaanderen was heus niet zo groot. De toenmalige strijd tussen de Fransen en de Vlamingen was eigenlijk een strijd tussen de oude adel, de edelen,  en de nieuwe machthebbers, de notabelen van de stedelingen. 

 De terechte strijd tegen onderdrukking en voor culturele ontvoogding werd er één van Vlaamse identiteit en Natievorming.Straffe kost.

Ome Rik en utopisch denken. Een goed huwelijk.

Zeker op de nationale feestdag.

Vreemd Volk

Wat hebben chassidische joden en vier ongetrouwde broers woonachtig in Frans-Vlaanderen met mekaar gemeen?

Geloof of geloof het niet, meer dan je denkt.

De bekroonde documentaire reeks van Jeroen Meeus geeft via de keuken een intrigerende kijk op hun leefgemeenschappen. Een snel oordeel ligt voor de hand, een stelletje vreemde vogels. Maar niets is wat het lijkt.

In beide leefgemeenschappen  draait alles rond de familie .La Fraternité, de broederlijkheid staat hoog in het vaandel. Ieder heeft zijn plaats, zijn taak, vader en moeder worden geeerd.

Humor is de rode draad in beide verhalen.

Gastvrijheid is vanzelfsprekend, dienstbaarheid een vaste waarde.Maar vooral een waterval van wijsheden blaast je van je sokkel.

'Ben je gelukkig', vraagt Jeroen. 'De vraag is overbodig, de zin van het leven is het leven zelf'. Een antwoord dat het vak filosofie in één zin samenvat. 

Alle dagen dezelfde soep, wat goed is moet je niet veranderen. Eenvoudiger kan het niet. Leven van dag tot dag, mindfullness avant la lettre.

Zo leer je dat gewoontes en regels tussen leefgemeenschappen kunnen verschillen, maar dat mensen dezelfde gevoelens en verlangens hebben.

Deze reeks is een pleidooi voor de mens als wereldburger. Een verfrissend geluid in deze tijd van wij-zij denken, van polarisatie.

Vreemd volk wordt dan:

Goed volk.

WC voor iedereen

Neen, dit is niet de ultieme verkiezingsslogan van Ome Rik.

Maar wees gerust ook wat betreft het toiletbezoek kan en moet het anders.

Onlangs was ik in een overheidsgebouw als rolstoelgebruiker op zoek naar  een toegankelijk toilet.

Ik werd de weg geleid naar een toilet met als opschrift WC voor iedereen. Groot bleek mijn verbazing dat het om een aangepast toilet ging, inclusief een ruimte voor babyverzorging.

Dit is de toekomst, geen apart toilet voor meer voor mannen en vrouwen of personen met een beperking.

Het bestaat. Ik ken enkele horecazaken die dit concept toepassen. Maar het zijn echt uitzonderlijke witte raven.

Twee vliegen in één klap. Gendergelijkheid en een inclusieve samenleving. Wat wil je nog meer?

Beste café of restauranthouder sloop die muren!  Moderniseer en ga voor kwaliteit!

Overheden sla de handen aan de ploeg en geef impulsen.

Een nieuwe partij oprichten, dat is er over.

Een dag van de toegankelijkheid, dat lijkt me wel iets.

Ik hang dan mijn spandoek buiten.

Ik zie het al voor mij:

WC voor iedereen !

Haiku’s van Ome Rik

Voor Julie

Jonge vrouw kind van

Voor eeuwig uit ieders zicht

Oneindig verdriet 

Vertel me over vrijheid

Een radioprogramma met als onderwerp 'detentie' doet me terug gaan in de tijd naar het begin van mijn loopbaan. In de jaren tachtig heeft Ome Rik immers enkele jaren als maatschappelijk assistent gewerkt in de gevangenis.

Vrijheidsberoving betekent letterlijk niet kunnen gaan en staan waar je wil. In een cel kun je welgeteld drie stappen zetten. Tenminste als je niet met drieen de cel moet delen. Want dan ligt er vaak nog een matras op de grond en dan kun je geen kant meer op. Geloof het, of geloof het niet, veertig jaar later worden er nog steeds matrassen bijgelegd. En dan spreken we nog niet over de stank als je binnen deze erg kleine ruimte naar toilet moet. Privacy onbestaande, een wensdroom. Vrijheidsberoving betekent ook dat je niets meer te zeggen hebt. De dagindeling is voor jou bepaald. Ook al heb je nu in sommige gevangenissen iets meer comfort, alles moet aangevraagd worden. Je bent afhankelijk, gunsten moeten toegestaan worden. Er is maar één vraag die telt, hoe geraak ik zo snel mogelijk buiten?

Je hoeft niet in de gevangenis te zitten om in je gaan en staan beperkt te zijn.

Norbert, een onlangs overleden lotgenoot, zei me nog niet zo lang geleden: 'Vroeger kon ik zelf kilometers gaan, nu moet ik me afvragen, hoe geraak ik daar, kan ik er met mijn rolstoel binnen geraken, kan ik er naar toilet?

Als je een hindernis hebt genomen, duikt er steeds weer een nieuwe op in het land van niet meer kunnen. In een land waar inclusie vaak dode letter is. Gelukkig is er ook, als opsteker, de uitspraak van Stephen Hawking:'Kijk niet naar je voeten maar naar de sterren'.

De realiteit van niet meer kunnen wordt je soms onverwachts voor de voeten geschoven.

'Je kunt niet stappen', zegt de kleuter onbevangen, toen ze mij zag zitten in mijn rolstoel.

'Dat klopt', zeg ik. 'Stappen is nochtans leuk', en weg is ze.

De waarheid komt uit een kindermond, zegt men.

Méér nog.

Misschien is deze kleuter wel en filosofe in spe. Haar woorden doen me denken aan het boek van mijn voormalige prof moraalfilosofie, met als titel:

Vertel me over  vrijheid.